Teneryfa należąca do Hiszpanii to największa wyspa archipelagu Wysp Kanaryjskich. Ogromna liczba turystów, ale także blisko milionowa liczba mieszkańców potrzebują sprawnego systemu transportowego. Na hiszpańskiej wyspie nie trzeba być zdanym na transport indywidualny. Z powodzeniem funkcjonuje tutaj system transportu zbiorowego, opartego głównie o autobusy. Sprawdziliśmy, jak funkcjonuje transport publiczny w kanaryjskim raju.
Na Teneryfie znajduje się wiele ośrodków miejskich i turystycznych, położonych w różnych od siebie odległościach. Mieszkańcy potrzebują sprawnego transportu do głównego ośrodka miejskiego – Santa Cruz de Tenerife oraz do miejsc pracy w licznych miejscowościach turystycznych. Turyści potrzebują środka transportu, który pozwoli im zwiedzić wszystkie atrakcje turystyczne. Potrzeby jednych i drugich spełnia miejscowe przedsiębiorstwo transportowe TITSA, które obsługuje rozbudowaną sieć połączeń autobusowych, stanowiących podstawę transportu na Teneryfie. Charakterystyczne, zielone autobusy, znane tutaj jako „guaguas” niemal w każde miejsce na wyspie.
Sieć połączeń na Teneryfie
Transport po Teneryfie zapewnia kilkadziesiąt linii autobusowych. Sieć połączeń składa się zarówno z linii zwykłych, jak i pospiesznych. Między najważniejszymi miejscowościami kursują autobusy zatrzymujące się we wszystkich miejscowościach na trasie oraz przyspieszone, mające po drodze tylko kilka przystanków w najważniejszych punktach. Dzięki liniom pospiesznym z północy na południe wyspy (około 65 km) możemy podróżować krócej niż godzinę.
Linie pospieszne łączą ważne ośrodki turystyczne z dużą aglomeracją miejską lub z portami lotniczymi (np. linia 110 Santa Cruz – Costa Adeje, czy linia 10 Aeropuerto Sur (TFS) – Santa Cruz, albo linia 40 Aeropuerto Sur (TFS) – Costa Adeje). Krótki czas przejazdu jest możliwy między innymi dzięki autostradzie łączącej północ i południe wyspy.
Część linii autobusowych zaspokaja ruch typowo turystyczny. Przykładami takich połączeń są szczególnie linie 348 z Puerto de la Cruz pod szlak na wulkan El Teide oraz 249 z Costa Adeje na szlak pod El Teide.
Ważny element sieci TITSA stanowią linie łączące miejscowości skupione na północy oraz na południu wyspy. Linie łączące miejscowości w północnej strefie mają numery zaczynające się od cyfry 3, a te łączące osady w południowej części wyspy mają numery zaczynające się od cyfry 4.
Rozkłady jazdy
Pasażerowie szukając rozkładu jazdy, mogą się poczuć zdezorientowani, ponieważ na przystankach takowych nie znajdziemy. Na słupkach przystankowych dowiemy się jedynie, które linie obsługują poszczególne stanowiska. Na większych dworcach, np. w Santa Cruz, z elektronicznych wyświetlaczy dowiemy się tylko o najbliższych kursach. Zamiast rozkładów jazdy na przystankach widnieją kody QR, które po zeskanowaniu przekierowują na oficjalną stronę przewoźnika TITSA, gdzie odnajdziemy rozkłady jazdy wszystkich linii. Tam znajdują się też inne aktualne informacje dotyczące lokalnego transportu publicznego.
Rozkłady jazdy na stronach internetowych niestety nie są zbyt dokładne. Godziny odjazdów są podane tylko dla najważniejszych przystanków na trasach poszczególnych linii.
Częstotliwość kursów, jak na autobusy międzymiastowe, jest całkiem przyzwoita. Na najważniejszych liniach między głównymi ośrodkami autobusy odjeżdżają co 15-30 minut. Niektóre linie, np. łącząca Los Christianos i Costa Adeje z Los Gigantes linia 473 funkcjonują raz na kilkadziesiąt minut. Część miejscowości łączą jednak dwie linie (w tym jedna przyspieszona), dzięki czemu łączna częstotliwość kursów jest wyższa.
Kilka linii turystycznych ma tylko kilka kursów dziennie, a na przykład linie dowożące pod wulkan El Teide kursują tylko raz dziennie.
Jak korzystać z autobusów?
Podróż „guagua”, czyli kanaryjskim autobusem, wiąże się z przestrzeganiem kilku zasad. Pasażerowie powinni pamiętać, że większość przystanków na Teneryfie jest „na żądanie”. Stałe są tylko przystanki początkowe i końcowe oraz główne dworce przesiadkowe. Aby wysiąść na przystanku pośrednim, należy wcześniej nacisnąć przycisk „stop”, które umieszczone są w kabinie pasażerskiej. Jeśli chcemy wsiąść, powinniśmy stać w widocznym miejscu i dać znak ręką, by poinformować kierowcę o zamiarze podróży.
Ciekawostką na Teneryfie są przystanku autobusowe zlokalizowane na autostradach. Jest to rzecz nieznana w Polsce, lecz powszechna na tej wyspie. Przystanki są zlokalizowane przy węzłach, na specjalnie wydzielonej jezdni. Jeżeli chcemy wsiąść na przystanku zlokalizowanym przy autostradzie, musimy wcisnąć przycisk. Przed zjazdem na przystanki przy autostradzie stoją specjalne wyświetlacze informujące kierowców o czekających pasażerach. Jeżeli nikt w autobusie ani na przystanku nie zgłosił chęci wsiadania lub wysiadania, kierowca nie zajeżdża na przystanek.
Drugą ważną zasadą jest sposób wsiadania i wysiadania. Wsiadamy wyłącznie przednimi drzwiami, a wysiadamy środkowymi. Na przystankach końcowych możemy wysiąść także pierwszymi drzwiami. Dzięki tej zasadzie kierowca podczas przyjmowania ludzi na pokład przeprowadza także kontrolę biletów.
Bilety
Podróż autobusem po Teneryfie jest tańsza niż wynajem samochodu. Głównym środkiem płatności za przejazdy autobusami na Teneryfie jest specjalna karta Ten+, czyli tak zwany Bono Ticket. Karta działa jak elektroniczna portmonetka, ale dajże także możliwość zakupu biletów dobowych lub na 7 dni.
Ten+ to plastikowa karta, którą możemy kupić np. w automatach zlokalizowanych na lotniskach oraz większych dworcach autobusowych. Karta kosztuje 2 euro. Co ważne, jest to karta na okaziciela – nie są zapisane na niej żadne dane osobowe. Na jednej karcie może jeździć kilka osób.
Doładować kartę można w tym samym automacie, w którym ją zakupiliśmy. Jednorazowo możemy ją doładować na określoną kwotę od 2 do 50 euro. Płatność można zrealizować gotówką lub kartą, także zbliżeniowo.
Kartę TEN+ możemy też kupić i doładować w wielu różnych punktach sprzedaży, typu sklepy spożywcze, czy małe sklepy z elektroniką, a także w punktach TITSA. Na południu Teneryfy są to kasy przy przystanku w Los Cristianos i w Costa Adeje. Na północy punkt sprzedaży znajduje się m.in. na głównym dworcu Santa Cruz de Tenerife.
Bilety można kupić także bezpośrednio u kierowcy, jednak dzięki karcie TEN+ dostajemy 20% zniżki na przejazd. Zniżka nie obowiązuje, kiedy korzystamy z biletu dobowego lub siedmiodniowego.
Ceny za pojedyncze przejazdy różnią się w zależności od długości pokonanej trasy. Jeżeli jedziemy np. z lotniska Tenerife Sur do Santa Cruz, zapłacimy za bilet ponad 9 euro. Jeśli planujemy więcej podróży, warto rozważyć zakup biletu dobowego. Jego koszt to 10 euro. W przypadku podróży z północy na południe wyspy lub odwrotnie jest to opłacalna opcja.
Jeśli planujemy zostać na wyspie dłużej oraz planujemy częste podróże, idealną opcją będzie bilet siedmiodniowy w cenie 50 euro. Zarówno bilet dobowy, jak i siedmiodniowy uprawniają do nieograniczonej liczby przejazdów na terenie całej wyspy. Karta TEN+ i bilety krótkookresowe są ważne także w tramwajach kursujących z Santa Cruz do San Cristobal de la Laguna.
Samo użycie karty jest banalnie proste. Jeżeli jedziemy sami bądź każdy z pasażerów w naszej grupie ma osobną kartę, przy wejściu do autobusu przykładamy kartę do kasownika, zlokalizowanego tuż obok kierowcy. Gdy na wyświetlaczu pojawi się zielone światło, możemy jechać. Musimy pamiętać, że również wysiadając z autobusu, należy przyłożyć kartę do czytnika. Wówczas na wyświetlaczu zobaczymy kwotę, która pobrana została za podróż oraz wysokość pozostałych środków. Karty na wyjściu nie musimy odbijać, jeśli mamy bilet dobowy lub siedmiodniowy.
Teoretycznie za przejazdy można też płacić aplikacją mobilną Ten+movil, jednakże dla smartfonów zarejestrowanych w Polsce jest ona niedostępna w sklepie Play.
Tabor autobusowy
Autobusy TITSA rozpoznamy dzięki ich charakterystycznej, zielonej barwie. Przedsiębiorstwo używa pojazdów przeróżnych marek i przeróżnych typów, jednak wszystkie łączy właśnie kolor.
Pojazdy są nowsze lub starsze i różnią się od siebie standardem. Niestety zdarzają się wozy niewyposażone w klimatyzację, jednak są one w mniejszości. Niektóre linie są obsługiwane nowoczesnymi autobusami hybrydowymi.
Większość wozów posiada na pokładzie wyświetlacze informujące o kolejnych przystankach na trasie. Wszystkie autobusy są wyposażone w sieć WiFi, a część ma na pokładzie ładowarki USB.
Tramwaje na Teneryfie
Podróż po Teneryfie możliwa jest po szynach. Na wyspie funkcjonują dwie linie tramwajowe nr 1 i 2. Dla turystów najważniejsza jest linia nr 1, łącząca Santa Cruz de Tenerife z San Cristobal de la Laguna. Nowoczesne wagony pokonują na między miejscowościami różnicę wysokości ponad 500 metrów.
W przeciwieństwie do Polski podróż tramwajem po Teneryfie jest płynna. Tramwaje mają pełen priorytet na skrzyżowaniach i nie tracą czasu, stojąc na światłach. Przejazd spod dworca autobusowego w Santa Cruz do centrum La Laguny zajmuje około pół godziny.
Tramwaje świetnie się wpisują w tkankę miejską kanaryjskiej metropolii. Uwagę zwraca fakt, że większość trasy stanowią zielone torowiska. W gorącym klimacie, jaki panuje w tej zamorskiej części Hiszpanii, zieleń miejska ma kluczowe znaczenie, dlatego nie zabrakło jej nawet między szynami.
W tramwajach także obowiązuje ta sama karta TEN+. Możemy podróżować tramwajem, płacąc za przejazdy jednorazowo (1,15 euro z kartą) lub podróżując na bilecie dobowym i 7-dniowym. W przypadku tramwajów wsiadamy i wysiadamy dowolnymi drzwiami. Musimy pamiętać o odbiciu karty w czytniku podczas wejścia do pojazdów. Odbijanie się na wyjściu nie jest konieczne, bo cena za pojedynczy przejazd jest stała i nie zależy od długości pokonanej trasy. Na każdym przystanku tramwajowym znajduje się automat, w którym doładujemy kartę bono (TEN+) odpowiednią kwotą lub biletem jedno i siedmiodniowym.