Miasta północy kojarzą nam się przede wszystkim z zimnem i szaroburym krajobrazem, jeśli akurat nie są przykryte śniegiem. Wizyta w Helsinkach może zburzyć to przekonanie.
W tym artykule:
Stolica Finlandii jest naprawdę ciekawa i kolorowa, szczególnie jeśli zanurzymy się w klimat jej portowych rejonów. To ciekawy cel, jeśli szukamy nieoczywistego miejsca na weekendowy wyjazd. Na zwiedzenie miasta nie potrzeba wiele czasu, a atrakcyjne jest zarówno latem, jak i zimą, gdy można doświadczyć spaceru po Bałtyku.
Atrakcje w Helsinkach – co warto zobaczyć?
Plac Targowy – Kauppatori
Targi to zawsze wyjątkowe miejsca, w których można poczuć prawdziwy puls miasta, a gdy nie są nastawione wyłącznie na turystów, nabierają jeszcze większego autentyzmu. Tak właśnie jest w Helsinkach, gdzie położony tuż nad wodami Zatoki Fińskiej Plac Targowy (Kauppatori) od lat pełni podwójną rolę – jest zarówno popularną atrakcją turystyczną, jak i codziennym miejscem zakupów dla mieszkańców stolicy Finlandii.
W sezonie, od wiosny do jesieni, plac tętni życiem. Stragany uginają się pod ciężarem świeżych warzyw, owoców oraz lokalnych specjałów – od ryb i owoców morza po fińskie jagody i grzyby. Na stoiskach można też znaleźć wyroby rzemieślnicze, pamiątki i tradycyjne produkty kojarzone z Finlandią, takie jak ciepłe wełniane czapki, ręcznie robione swetry czy wyroby z drewna. Turyści chętnie kupują też przysmaki, jak słynne pierożki karelskie czy wędzony łosoś, który często można zjeść na miejscu.
Szczególną atmosferę Kauppatori zyskuje w październiku, gdy plac zamienia się w gospodarza jednego z najbardziej charakterystycznych wydarzeń w Helsinkach – tradycyjnego targu śledziowego. To coroczna fińska tradycja sięgająca XVIII wieku, podczas której rybacy z całego kraju przybywają do stolicy, aby sprzedawać świeżo złowione śledzie, marynowane przysmaki i różne warianty tej popularnej ryby. Festiwal to nie tylko okazja do zakupu doskonałych morskich specjałów, ale także do spróbowania regionalnych dań, posłuchania fińskiej muzyki i zanurzenia się w atmosferę nadmorskiego miasta.
Położenie placu tuż przy wodzie sprawia, że widoki na port i cumujące w pobliżu promy dodatkowo wzbogacają wrażenia. Stąd też odpływają statki na pobliską twierdzę Suomenlinna, co czyni Kauppatori doskonałym punktem startowym do dalszego zwiedzania Helsinek. Bez względu na porę roku, to jedno z tych miejsc, gdzie można poczuć prawdziwego ducha miasta – gwar rozmów, zapach świeżych produktów i morska bryza sprawiają, że spacer po tym targowisku staje się niezapomnianym przeżyciem.
Nabrzeże portowe
Po wizycie na tętniącym życiem Placu Targowym warto udać się na spacer wzdłuż nabrzeża, które jest jednym z najbardziej malowniczych zakątków Helsinek. To miejsce, gdzie miasto harmonijnie łączy się z morzem, oferując zarówno zachwycające widoki, jak i możliwość odpoczynku w wyjątkowej atmosferze. Nic dziwnego, że turyści często określają tę część stolicy jako jej najpiękniejszy fragment.
Z jednej strony rozciąga się port z zacumowanymi łodziami – od niewielkich kutrów rybackich po eleganckie jachty i większe promy zmierzające w stronę pobliskich wysp czy nawet sąsiednich krajów, takich jak Estonia czy Szwecja. Szum fal, kołyszące się na wodzie statki i mewy unoszące się w powietrzu tworzą niezwykle relaksującą scenerię. W słoneczne dni nabrzeże tętni życiem – mieszkańcy i turyści spacerują wzdłuż brzegu, podziwiając portowe widoki i chłonąc atmosferę nadmorskiego miasta.
Z drugiej strony spacerowicze mogą podziwiać eleganckie kamienice, które dodają miejscu wyjątkowego charakteru. Budynki, często w pastelowych kolorach, prezentują się imponująco i przypominają o bogatej historii Helsinek jako ważnego portowego ośrodka. W ich wnętrzach kryją się różnorodne lokale – od stylowych kawiarni, przez butiki z rękodziełem, po galerie sztuki.
Nie brakuje tu również restauracji specjalizujących się w daniach rybnych. Można spróbować świeżo przyrządzonych owoców morza, fińskiego łososia czy tradycyjnych potraw takich jak zupa z łososia na śmietanie. Niektóre lokale oferują stoliki na zewnątrz, co pozwala delektować się posiłkiem przy akompaniamencie szumu morza i widoku na port.
Spacer po nabrzeżu to obowiązkowy punkt wizyty w Helsinkach – niezależnie od pory roku miejsce to ma swój niepowtarzalny urok. Latem zachęca do długich spacerów przy zachodzącym słońcu, a zimą, pokryte lekkim śnieżnym puchem, zamienia się w magiczną scenerię, w której portowe światła odbijają się w zamarzniętej wodzie.
Hala Targowa Vanha Kauppahalli
Hala została wzniesiona w 1889 r., by handel toczył się również zimą. Znajduje się na zachodzie nabrzeża, w niewysokim ceglanym budynku. Można tam kupić zarówno pamiątki, wyroby artystyczne, jak i fińskie specjały, świeże warzywa, owoce, ryby czy owoce morza. Znajdziemy tam również typowe dla Helsinek, ale dla nas bardzo egzotyczne, mięso z niedźwiedzia czy renifera. To miejsce, które zdecydowanie warto zobaczyć, jeśli chcemy poczuć klimat i poznać lokalne smaki czy kulturę. Dodatkową zachętą może być fakt, żeVanha Kauppahalli znajduje się na przygotowanej przez National Geographic liście 10 rynków żywności.
Atrakcje sakralne w Helsinkach
Sabór Uspieński – Zaśnięcia Matki Bożej
Państwa północne rzadko kojarzą się z religijną architekturą sakralną, a jednak Helsinki mogą pochwalić się kilkoma imponującymi świątyniami, które przyciągają uwagę zarówno wiernych, jak i turystów. Jednym z najbardziej wyjątkowych obiektów jest Sobór Uspieński, górujący nad portową dzielnicą Katajanokka. Usytuowany na niewielkim wzniesieniu, stanowi jeden z najbardziej charakterystycznych punktów orientacyjnych stolicy Finlandii, a jego monumentalna bryła widoczna jest już z daleka.
Świątynia, będąca główną katedrą Fińskiego Kościoła Prawosławnego, została ukończona w 1868 roku według projektu rosyjskiego architekta Aleksieja Gornostajewa. Jest to jeden z najważniejszych przykładów wpływów rosyjskich w Finlandii, a zarazem największy prawosławny sobór w Europie Zachodniej. Budowla wyróżnia się masywną czerwoną ceglaną elewacją, która w promieniach słońca nabiera ciepłego, niemal złocistego odcienia. Zwieńczona jest charakterystycznymi, złotymi kopułami osadzonymi na smukłych wieżyczkach, a ich blask stanowi efektowny kontrast dla często pochmurnego fińskiego nieba.
Równie imponujące jak fasada jest wnętrze soboru, które przenosi odwiedzających w świat bizantyjskiej sztuki sakralnej. Bogato zdobione ściany, złocone detale oraz misternie wykonane freski wypełniają przestrzeń, nadając jej mistyczny i pełen majestatu charakter. Centralnym punktem wnętrza jest olśniewający ikonostas – bogato dekorowana ściana ikon oddzielająca nawę od części ołtarzowej. Przedstawia on świętych i sceny biblijne w charakterystycznym stylu prawosławnej sztuki religijnej, a jego precyzja i zdobienia przyciągają wzrok na dłużej.
Sobór Uspieński jest nie tylko świadectwem rosyjskich wpływów na historię Finlandii, ale również miejscem kultu i ważnym elementem krajobrazu Helsinek. Każdego roku przyciąga tysiące turystów i pielgrzymów, którzy podziwiają zarówno jego imponującą architekturę, jak i unikalną atmosferę. Warto odwiedzić go zarówno w ciągu dnia, gdy ceglane ściany i złote kopuły lśnią w świetle słonecznym, jak i wieczorem, gdy podświetlona sylwetka soboru wznosi się majestatycznie nad miastem, tworząc jeden z najbardziej malowniczych widoków w Helsinkach.
Katedra w Helsinkach
Luterańska katedra znajdująca się na Placu Senackim jest wizytówką miasta, jego najbardziej rozpoznawalnym budynkiem. Jej budowa trwała od 1820 do 1850 roku, jednak za oficjalną datę jej ukończenia uznano dopiero rok 1950. Choć wzniesiona została w stylu klasycystycznym, wyraźnie widać, że inspiracją był prawosławny sobór, a dokładnie sobór św. Izaaka w Petersburgu.
Świątynia została zaprojektowana na planie greckiego krzyża przez Carla Ludwiga Engela, a po jego śmierci dokończona przez Ernsta Lohmanna, który zmienił koncepcję dachu, bojąc się, że dotychczasowego projektu mury nie zdołają utrzymać. Projekt uzupełnił także o figury dwunastu apostołów umieszczone u szczytu i po bokach dachu i dwie oddzielne dzwonnice.
Wchodząc do środka, nie spodziewajmy się wielu dekoracji, protestanckie wnętrza są bardzo skromnie urządzane. W 1980 roku odnowiono kryptę, w której obecnie znajduje się kawiarnia.
Kościół Temppeliaukio
Jednym z obowiązkowych miejsc w czasie pobytu w Helsinkach jest kościół znajdujący się w dzielnicy Töölö. Wykuta w skale luterańska świątynia uchodzi za jeden z najpiękniejszych nowoczesnych kościołów na świecie. Jej architektami byli dwaj bracia – Timo i Tuomo Suuomalainen, a budowa została ukończona w 1969 roku. Owalny kościół w większości znajduje się pod ziemią. Na powierzchni widoczna jest miedziana kopuła, między którą a naturalnymi ścianami znajduje się 180 szklanych paneli wpuszczających światło słoneczne do środka. Wnętrze kościoła to przede wszystkich w żaden sposób nie obrobione grafitowe skały, w których go wykuto, uzupełnione przełamującym surowy klimat drewnem. Za zwiedzanie kościoła pobierane jest kilka euro.
Kaplica Ciszy Kamppi
Kaplica Kamppi to dość specyficzne miejsce znajdujące się w centrum Helsinek, na placu Narrinkkatori. Luterańska kaplica powstała w 2012 roku, a jej forma jest w 100% nowoczesna i z zewnątrz w niczym nie przypomina znanych nam miejsc sakralnych. Wykończona została jasnym drewnem, a w jej prostym wnętrzu znajduje się kilka ławek i nieduży ołtarz. O charakterze tego miejsca w jasny sposób świadczy tylko umieszczony na fasadzie krzyż.
W kaplicy nie odbywają się żadne regularne nabożeństwa. Położona w bardzo ruchliwym punkcie miasta, ma być miejscem, gdzie można się wyciszyć i chwilę pomodlić. Kaplica została zaprojektowana przez architektów z biura K2S Architects.
Muzea w Helsinkach, które warto odwiedzić
Muzeum Narodowe
Odwiedzając Helsinki, warto zajrzeć do Fińskiego Muzeum Narodowego mieszczącego się przy ulicy Mannerheimintie. Muzeum nie jest duże, ale – jak podkreślają turyści – naprawdę ciekawe. Wystawy przybliżają zwiedzającym historię kraju od prehistorii do teraźniejszości. Jego zbiory obejmują eksponaty historyczne, archeologiczne, etnograficzne oraz numizmatyczne.
Stała ekspozycja muzeum została podzielona na sześć działów: archeologiczny, państwowy – prezentujący kulturę i społeczeństwo kraju od średniowiecza, kraj i ludzie – przybliżający życie na fińskiej wsi przed uprzemysłowieniem, wiek XX, skarbiec oraz wystawa interaktywna. Uwagę warto zwrócić również na sam budynek w stylu narodowo-romanistycznym.
Twierdza Suomenlinna
Suomenlinna znajdująca się na sześciu wyspach to wśród turystów jedna z najpopularniejszych atrakcji Helsinek. Fort został wybudowany przez Szwedów w XVIII wieku. Jego zadaniem miała być ochrona przez atakiem Rosji rządzonej wówczas przez Piotra I Wielkiego. Suomenlinna przez lata była uznawana za twierdzę nie do zdobycia, a dziś funkcjonuje jedynie jako atrakcja historyczna.
Na wyspach wyznaczono szlaki widokowe, a na zwiedzających czekają również mury fortecy, jej muzeum, dawny okręt podwodny, a także kawiarnie i restauracje. Suomenlinna od 1991 roku figuruje na liście UNESCO. Do twierdzy można dotrzeć w około 15 minut promem wypływającym z Placu Targowego.
Skansen Seurasaari
Z placu Kauppatori promem warto również wybrać się na wyspę Seurasaari. Znajduje się w Zatoce Fińskiej kilka kilometrów od centrum stolicy. Jest niezamieszkała i w całości funkcjonuje jako park. Skansen na jej terenie założono w 1909 r. Obejmuje 87 budynków pochodzących z czasu od XVII do XX wieku i utrzymanych w stylach charakterystycznych dla różnych części kraju.
Największą atrakcją mogą być z pewnością dwie w 100% wyposażone środkowofińskie farmy Antii i Kahiluoto.
Helsińskie biblioteki
Uwagę warto zwrócić także na dwie działające w Helsinkach biblioteki. Pierwsza z nich to Fińska Biblioteka Narodowa. Niewiele osób ze względu na nieznajomość języka będzie mogło skorzystać z jej 7 milionowych zbiorów, ale warto zobaczyć jej najstarszą część pochodzącą z 1844 r. zwieńczoną kopułą.
Druga biblioteka to Oodi – najnowocześniejsza biblioteka na świecie. To niezwykłe miejsce, w którym książki donoszą roboty, w którym można zobaczyć również dzieła sztuki, i w którym spotkać można przedstawicieli całego społeczeństwa Helsinek – od uczniów odrabiających zadania domowe przez matki z małymi dziećmi, pracujących przedsiębiorców czy seniorów spotykających się na partyjkę szachów.
Pomnik i Park Sibeliusa
W sercu dzielnicy Töölö, w otoczeniu zieleni Parku Sibeliusa, znajduje się jeden z najbardziej charakterystycznych i kontrowersyjnych pomników w Helsinkach. Choć początkowo budził skrajne emocje, dziś stanowi jedno z najbardziej rozpoznawalnych dzieł sztuki w Finlandii oraz obowiązkowy punkt na mapie turystycznej stolicy. Monument ten jest hołdem dla jednego z najwybitniejszych fińskich kompozytorów – Jeana Sibeliusa, którego twórczość była głęboko zakorzeniona w duchu narodowym i odzwierciedlała dążenie Finlandii do niepodległości.
Pomnik powstał w 1967 roku, czyli dokładnie dziesięć lat po śmierci Sibeliusa. Jego autorką była fińska rzeźbiarka Eila Hiltunen, która stworzyła koncepcję wyjątkowej, abstrakcyjnej instalacji. Dzieło składa się z ponad 600 stalowych rur, ułożonych w kształt przypominający olbrzymie organy kościelne. Ich nieregularne ułożenie sprawia, że pomnik wydaje się niemal unosić w powietrzu, a gra światła i cieni nadaje mu dynamiczny, zmieniający się w zależności od pory dnia i warunków pogodowych wygląd.
Choć pomnik nie jest dosłownym przedstawieniem twórczości Sibeliusa, symbolizuje jego muzykę i jej monumentalny charakter. Metalowe rury sprawiają wrażenie, jakby wiatr mógł przez nie przenikać, tworząc mistyczną symfonię, nawiązującą do fińskich krajobrazów i natury, które były częstym motywem w twórczości kompozytora.
Początkowo abstrakcyjna forma pomnika spotkała się z mieszanym odbiorem – wielu Finów oczekiwało bardziej tradycyjnego przedstawienia swojego narodowego kompozytora. W odpowiedzi na te głosy rzeźbiarka dodała obok głównej instalacji realistyczne popiersie Sibeliusa, co ostatecznie uspokoiło kontrowersje i sprawiło, że pomnik zyskał większą akceptację społeczną.
Park Sibeliusa, w którym znajduje się monument, to spokojna przestrzeń otoczona wysokimi drzewami, idealna na relaksujący spacer. Jego naturalne otoczenie doskonale komponuje się z filozofią twórczości kompozytora, który czerpał inspirację z fińskiej przyrody i jej surowego piękna. Pomnik Sibeliusa stał się jednym z najczęściej odwiedzanych miejsc w Helsinkach, przyciągając zarówno miłośników muzyki klasycznej, jak i turystów szukających niebanalnych form artystycznych.