W sercu Kaszub znajduje się jedyne w północnej Polsce muzeum poświęcone transportowi szynowemu. Położone obok niezmodernizowanej, klimatycznej stacji muzeum posiada wiele ciekawych eksponatów. Oprócz pojazdów z ery parowozów spotkamy także lokomotywy spalinowe i elektryczne.
Jak powstało muzeum?
Siedziba Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie znajduje się na terenie dawnej parowozowni przy ulicy Towarowej. Obecna hala parowozowni powstała w 1929 roku, zastępując poprzedni obiekt, pochodzący z XIX wieku. W hali znajdują się dziś ekspozycje oraz część zachowanego taboru.
Samo muzeum powstało na tym terenie w 1992 roku. Wcześniej, wraz z początkiem 1991 roku swoją działalność zakończyła parowozownia. Dzięki temu możliwe było zlokalizowanie tutaj placówki muzealnej. Właścicielem placówki jest Muzeum Ziemi Kościerskiej, które w 2009 roku przejęło obiekt z rąk PKP Cargo. W latach 2013-2014 roku przeprowadzono gruntowny remont budynków placówki. Dawne warsztaty przekształcono w sale ekspozycyjne, a dodatkowo urządzono nowe wystawy multimedialne.
Różnorodne eksponaty
Muzeum posiada całkiem bogatą kolekcję lokomotyw parowych polskiej i niemieckiej produkcji. Odwiedzający zobaczą nie tylko popularne konstrukcje, takie jak Ty2, Ol49, czy Pt47, ale także znacznie starsze pojazdy. Jednym z nich jest pruski parowóz Ok1-112 z 1915 roku, czy jedyny zachowany na świecie egzemplarz parowozu Tw1 z 1922 roku. Na torach ekspozycyjnych spotkamy także tendrzaki, takie jak np. Tkt48 lub Tkh49.
Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie może pochwalić się kilkoma dobrze zachowanymi spalinowozami. Znajduje się tutaj lokomotywa SP45-139. Jest to przedstawiciel serii, która jeszcze kilkanaście lat temu była bardzo rozpowszechniona na kaszubskich torach. Spotkamy tutaj również odrestaurowaną lokomotywę SM41, a także zachowany prototyp lokomotywy SP47. Była to najnowocześniejsza i najszybsza lokomotywa spalinowa polskiej produkcji w XX wieku. Funkcję sklepiku pełni inspekcyjny wagon motorowy serii SR61. W kolekcji placówki brakuje niestety zachowanego w dobrym stanie spalinowego wagonu silnikowego serii SN61, która przez dekady była nieodłącznym elementem kaszubskich szlaków kolejowych.
Chociaż do Kościerzyny nie dociera trakcja elektryczna, w muzeum zobaczymy zachowaną w dobrym stanie lokomotywę ET21-367, a także elektryczny zespół trakcyjny EW90-12. Jest to cenny, jedyny w Polsce eksponat, który w latach swojej świetności służył w obsłudze kolei aglomeracyjnej. Przedwojenna jednostka pierwotnie kursowała w berlińskiej S-bahn. Po II Wojnie Światowej kursowała na linii SKM z Gdańska do Wejherowa. Pojazdy tego typu kursowały do 1976 roku, po czym zostały wyparte przez EN57 i EW58. Jednostki niestety nie można jednak zwiedzić od wewnątrz.
W Kościerzynie zobaczymy ponadto m.in. przedwojenny wagon z kolei linowo-terenowej na Gubałówkę, skład kolejki wąskotorowej, pług odśnieżny 411S, a także żuraw kolejowy z pociągu ratunkowego.
Kolej lilipucia i inne atrakcje
Nową atrakcją, która cieszy się dużą popularnością, jest kolej lilipucia „Romek”. Miniaturowy pociąg kursuje po zapętlonym torze o rozstawie szyn 241 mm od czerwca 2021 roku. Kolejka cieszy się popularnością zarówno wśród dzieci, jak i dorosłych.
Oprócz wystawy taboru, w dawnej hali parowozowni zaaranżowano ekspozycję przedstawiającą wnętrza dawnych warsztatów. W kilku pomieszczeniach znajdują się wystawy drobnych eksponatów związanych z kolejnictwem, a także ruchoma makieta stacji Kościerzyna i makieta kolei magnetycznej.
Dojazd, cennik, godziny otwarcia
Muzeum znajduje się przy ulicy Towarowej 7 w Kościerzynie. Można dojechać do niego samochodem. Przed obiektem znajduje się parking. Mieszkańcy Trójmiasta mogą łatwo dojechać tutaj także pociągiem. Z Gdyni Głównej do Kościerzyny pociąg kursuje 11 razy dziennie (w weekendy 8 razy), a z Sopotu, Gdańska Oliwy i Gdańska Wrzeszcza 9 razy dziennie (w weekendy 7 razy). Podróż z Gdyni trwa 1,5-2 godziny, a z Gdańska poniżej 1,5 godziny. Teoretycznie istnieje możliwość dojazdu pociągiem z Chojnic przez Lipusz, jednakże oferta kolei na tej trasie nie jest atrakcyjna. Pociągi kursują zaledwie dwa razy dziennie, a w niedziele i święta zaledwie raz na dzień.
Muzeum Kolejnictwa w Kościerzynie jest czynne codziennie. W poniedziałki otwarte jest od 10:00 do 16:00, a w pozostałe dni od 10:00 do 18:00. Kolej lilipucia funkcjonuje od kwietnia do października w godzinach otwarcia placówki.
Ceny biletów kształtują się następująco:
- normalny – 17 zł,
- ulgowy – 14 zł,
- grupowy – 10 zł,
- normalny na przejazd koleją lilipucią – 7 zł,
- ulgowy na przejazd koleją lilipucią – 5 zł.
Muzeum można zwiedzać także z przewodnikiem. Usługa ta kosztuje 70 złotych i jest dostępna codziennie z wyjątkiem poniedziałków. Podczas zwiedzania z przewodnikiem goście mogą liczyć na przejażdżkę drezyną ręczną po terenie muzeum.